Ledstrips worden steeds vaker toegepast in de openbare ruimte, zowel voor functionele verlichting als voor accentverlichting.

Dit type verlichting biedt legio mogelijkheden, maar kent ook diverse aandachtspunten — of valkuilen, zoals je het wilt noemen. In alle gevallen is het raadzaam om te kiezen voor minimaal een IP65-systeem.

Als we kijken naar de lichtkleuren, dan is er onderscheid te maken tussen single color en RGB(W). Bij single color is het belangrijk om te letten op de mogelijkheid tot dimmen. Dit geldt ongeacht of het een wittige lichtkleur betreft of een andere. Niet alle strips zijn goed dimbaar; sommige nauwelijks, andere slechts tot ongeveer 50%. De ideale situatie is dat het geheel dimbaar is tot 5% a 10%. Dimbaarheid is niet altijd vereist, maar het maakt fijnregeling mogelijk, wat bij directe verlichting zeker wenselijk is. Hierover later meer.
Of en hoe dimmen mogelijk is, wordt zowel bepaald door de strip zelf als door de toegepaste driver of voeding. Ook hierover later meer.

Bij RGB(W)-strips is dimmen vrijwel altijd mogelijk. Enerzijds omdat de strips hiervoor zijn ontworpen, anderzijds omdat ze vaak met een DMX-driver worden aangestuurd. Een valkuil hierbij is dat de specificaties meestal de totale lumenstroom van alle leds gezamenlijk vermelden. Wil je bijvoorbeeld alleen rood aansturen, dan moet je kijken naar de lumenstroom van alleen de rode leds. Een open deur, maar in de praktijk zien we regelmatig projecten waar men hier een verkeerde aanname doet.

Bij ledstrips heb je vaak de keuze om het licht één, twee of drie kanten op te laten uitstralen. De enkelzijdige variant wordt vaak vlak gemonteerd in een aluminium U-profiel, terwijl de andere varianten iets boven het profiel uitsteken. Moet het vandaalbestendig zijn omdat de locatie publiek toegankelijk is, dan is de enkelzijdige uitvoering de beste keuze. Hierbij kan boven de strip een opalen, slagvaste afscherming worden toegepast. De andere varianten hebben meestal een siliconen afwerking en zijn gevoelig voor molest. Ook deze strips worden vaak, maar niet altijd, bevestigd in een geanodiseerd aluminium U-profiel. Het profiel is niet alleen bedoeld voor en goede bevestiging, maar dient ook als koelelement.
Open deur: UV-bestendigheid. Je zou het niet geloven, maar er is nog steeds materiaal op de markt dat daar niet tegen bestand is.

Nog even over ledverlichting die als directe verlichting wordt toegepast, ongeacht of dit kunstzinnig, belevingsgericht of functioneel bedoeld is. In de schemering levert dit doorgaans weinig problemen op, maar in het donker is het al snel te veel — in de zin dat het verblindend wordt. In de ideale situatie is het systeem goed dimbaar en wordt de lumenoutput voor zowel de schemer als de nacht separaat ingesteld of geprogrammeerd.

Een vaak over het hoofd geziene valkuil is spanningsval over lange lengtes. Zonder extra voedingspunten neemt de helderheid aan het uiteinde merkbaar af. Dit is vooral problematisch bij functionele verlichting, maar in alle gevallen ziet het er niet fraai uit.

Om verblinding te voorkomen en energieverbruik te optimaliseren, is het essentieel om de lichtoutput voor verschillende tijdstippen en situaties afzonderlijk instelbaar te maken. Kijk op onderstaande plaatjes en je ziet vast waarom.

Tot slot

Bij het ontwerp van verlichtingssystemen in de openbare ruimte is het belangrijk om rekening te houden met onderhoud en toegankelijkheid. Zorg voor toegankelijke installaties waarbij componenten eenvoudig te vervangen of te repareren zijn zonder ingrijpende werkzaamheden.